Türkiye otomotiv pazarı, gerek son 2 yılda pazara giren ABD’li Tesla, Çinli Chery gibi yeni oyuncuların etkisi gerekse de “yerli” üretim yapan markaların model değişim dönemleri nedeniyle ithalatta patlama yaşadı. 2025’ten itibaren devreye girecek yeni yerli otomobil ve hafif ticari modellerinin etkisiyle ithalatın payının azalması beklense de, söz konusu artışta Kasım 2022’den beri güncellenmeyen ÖTV matrah limitlerinin de etkisi büyük oldu. Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) açıkladığı son verilere göre, temmuz ayında hem otomobil hem de ticari araç satışlarında ithalat zirve yaptı.
HAFİF TİCARİDE YÜZDE 73’Ü AŞTI
OSD verilerine göre, temmuzda hafif ticari araç pazarında ithalatın payı yüzde 73.3’e çıkarken, otomobil pazarında ithalatın payının -açıklanan verilerde tam olarak belirtilmese de- yüzde 73 seviyelerinde olduğu tahmin ediliyor. Ocak-Temmuz 2024’ü kapsayan ilk 7 aylık veriler ise otomobilde ithalatın payının yüzde 70’e, hafif ticari araç sınıfında ise yüzde 69’a ulaştığını gösterdi. Bu veriler, ilk 7 ayda satılan 536 bin adet binek otomobilin yaklaşık 375 bin adedinin, 135 bin hafif ticari aracın yaklaşık 93 bin adedinin ithal olduğunu ortaya koydu.
ÜRETİM YÜZDE 5 GERİLEDİ
Açıklanan rapora göre, ocak-temmuz döneminde toplam otomotiv üretimi yüzde 5 gerileyerek 823 bin 636 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azalarak 542 bin 177 adet olurken, ticari araç grubunda üretim yüzde 12, ağır ticari araç grubunda yüzde 18, hafif ticari araç grubunda yüzde 11 geriledi. Aynı dönemde, toplam kapasitesiyaklaşık 2 milyon adet/yıl olan otomotiv sanayisinin toplam kapasite kullanım oranı yüzde 73 olarak gerçekleşti. Yılın ilk 7 ayında, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 1 gerilerken, otomobil ihracatı yüzde 1 arttı. Bu dönemde, toplam ihracat 581 bin 865 adet, otomobil ihracatı 380 bin 383 adet oldu.
MATRAH LİMİTLERİ 21 AY ÖNCE GÜNCELLENDİ
Otomotivde ithalatın payını artıran bir diğer önemli etken de son olarak Kasım 2022’de güncellenen ÖTV mahrah limitleri oldu. Öyle ki, Haziran 2023’te sıfır araç fiyatlarına gelen zamlarla birlikte yüzde 45, 50, 60 ve 70’lik ÖTV matrah limitleri geçerliliğini yitirmiş, bu tarihten beri yani bir yılı aşkın süredir satılan tüm otomobillerden yüzde 80 ÖTV alınıyor. Ancak, mevcut ekonomi politikaları nedeniyle matrahlarda bir güncelleme beklenmiyor. OSD Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu da, temmuz ayında gerçekleşen son basın toplantısında konuyla ilgili, “Şu anda hükümetin de çok net söylediği soğutma talebi var. Dolayısıyla ÖTV matrahlarında bir güncelleme öngörmüyoruz. Enflasyonun tekrar tek haneli rakamlara dönmesi herhalde 2026 ve sonrası olacak. Oralara kadar da bu faiz ve sıkılaştırma, soğutma çalışmalarını devam ettirecekler gibi görünüyor” demişti.
İŞTE OTOMOTİVİN 7 AYLIK KARNESİ
