NASA‘nın InSight görevi 2018 yılında Mars‘ı incelemeye başladı ve Aralık 2022’deki son nefesine kadar gezegenden veriler toplamaya devam etti. Bu bilimsel veri hazinesi, gezegenin iç yapısına dair yeni bilgiler sunarak araştırmacıları bilgilendirmeye devam ediyor. Verilerin incelenmesi sürerken yapılan yeni bir çalışma Mars’ın büyük olasılıkla sıvı çekirdeğe sahip olduğunu ortaya koyuyor. Mars’ın çekirdeğinin sıvı olduğu bulundu
NASA’nın InSight aracı Mars’ı incelemek için birden fazla enstrümana sahipti: Robotik sonda, sismometre (SEIS), radyometre, ısı sondası ve RISE (Rotation and Interior Structure Experiment). RISE, Mars’ın dönüşündeki en küçük değişimleri ölçmek ve ölçümlerini Dünya’daki radyo teleskoplarına göndermek üzere tasarlanmıştı. Nature dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, InSight görevinin ilk iki buçuk yılı boyunca RISE aracı tarafından biriktirilen verileri inceledi ve bilim insanlarına göre ancak Mars’ın sıvı bir çekirdeğe sahip olması durumunda açıklanabilecek bir rezonans tespit etti.
Belçika Kraliyet Gözlemevi‘ndeki RISE ekibi, gezegenin iç çekirdeğini incelemeden önce radyo vericisinin InSight’ın Mars yüzeyine indiği yeri tam olarak tespit etmesi gerektiğini açıkladı. RISE tarafından alınan veriler Mars Reconnaissance Orbiter’e (MRO) iletildi ve bu araç da bölgenin fotoğrafını çekerek konumunu kayda değer bir doğrulukla teyit etti. Toplanan veriler bilgileri doğruluyor
Bilim insanları uzun zamandır Mars’ın çekirdeğinin sıvı olduğundan şüpheleniyorlardı ve RISE bu teoriyi “yerinde” alınan gerçek verilerle doğrulamış görünüyor. Cihaz, gezegenin uzaydaki dönüş ekseninin periyodik salınımları (yalpalama olarak da bilinir) olan nutasyonlarını ölçtü. Nihai veriler, SEIS enstrümanı tarafından daha önce kaydedilen ve Mars’ın dönüşünde yalnızca merkezinde sıvı bir çekirdeğin varlığıyla açıklanabilecek bir işaret tespit eden verileri doğruladı. RISE verileri çekirdeğin yarıçapının belirlenmesinde ve manto ile çekirdek arasındaki yoğunluk farkının tahmin edilmesinde etkili oldu. Çekirdeğin sıvı demir ve sülfür alaşımından oluştuğuna inanılıyor. Mars’ın iç kısmı konusunda uzman olan Attilio Rivoldini şöyle diyor: “Yeni verileri kullanarak sıvı çekirdeğin yarıçapını belirledik, sismik verilerden çıkarılan değeri doğruladık ve manto ile çekirdek arasındaki yoğunluk farkını tahmin ettik. Dahası, ancak mantonun derinliklerinde kütle anormallikleri varsa açıklanabilecek olan çekirdeğin şeklini belirleyebildik. Birlikte ele alındığında, bu yeni bulgular Mars’ın iç yapısı, oluşumu ve sonraki evrimi hakkındaki bilgilerimizi artırıyor.” Ekip, RISE veri setinin tamamını analiz ederek yakında sadece iç mekanı değil, Mars atmosferinin dinamiklerini ve gezegenin buzullarıyla etkileşimini de daha fazla ortaya koyabileceklerini umuyor.
